Beden Dili Hareketleri

Erkek Flört Hareketleri
Çogu havyan türleri gibi insanlarin da erkegi disi yaklasirken hazirlik hareketleri yapar. Daha önce bahsedilen otomatik fizyolojik tepkilere ek olarak elini bogazina götürerek kravatini düzeltir. Kravati yoksa yakasini düzeltir veya omuzlarindan hayali tozlari silkeler ve kol dügmelerini, gömlegini, ceketini ve diger giysilerini düzeltir. Ayrica saçini da düzeltebilir.
Disiye karsi yapabilecegi en saldirgan cinsel gösteri jenital bölgeyi vurgulayan saldirgan basparmaklar kemerde hareketidir. Ayrica vücudunu kadina çevirerek ayagini ona dogru uzatabilir. Mahrem bakisi kullanir ve bakislarini normalden bir an daha uzun tutar. Gerçekten ilgileniyorsa gözbebekleri büyür. Genellikle boyutlarini vurgulamak ve disiyle iliskiye geçmek konusundaki hazir olma durumunu göstermek için elleri kalçalarinda olarak durur. Otururken veya bir duvara yaslanirken apis arasini göstermek üzere bacaklarini da açabilir.
Is flört ayinlerine geldiginde çogu erkek nehir kenarinda durup kafalarina büyük bir sopayla vurarak balik avlamaya çalisan biri kadar basarilidir. Asagida görecegimiz gibi kadinlarin baliklarini avlamak için hiçbir erkegin hayal edemeyecegi kadar çok hileleri ve avcilik becerileri vardir.

Sandalyeye Binmek
Yüzyillar önce insanlar kendilerini düsmanlarin mizrak ve sopalarindan korumak için kalkanlar kullanirlardi. Bugünse, uygar insan fiziksel veya sözel olarak saldiriya ugradiginda ayni korunma hareketini simgelemek üzere etrafinda ne bulursa onu kullanir. Buna bir kapi, çit, masa, arabasinin kapisinin önünde durmak veya bir sandalyeye binmek (Sekil 91) dahildir. Sandalyenin arkaligi vücudunu koruyan bir kalkan görevi yaparken onun saldirgan ve egemen bir savasçiya dönüsmesini saglayabilir.
Sandalye binicilerinin çogu konusulanlardan sikildiklarinda baskalarinin veya gruplarin kontrolünü ellerine geçirmeye çalisan baskin kisiler olup sandalyenin arkaligi da grubun diger üyelerinden gelebilecek ´saldirilara´ karsi iyi bir koruma olanagi saglar. Bu kisiler genellikle sessiz tipler olup sandalyeye binme pozisyonuna fark edilmeden geçebilirler.
Sandalye binicisini etkisiz hale getirmenin en kolay yolu arkasinda durmak veya oturarak onun kendini saldirilara maruz hissetmesine neden olmak ve konumunu degistirmeye ve daha az saldirgan olmaya zorlamaktir. Grup içerisinde bu ise yarayan bir yöntemdir çünkü sandalye binicisinin arkasi açikta kalir bu da onu konumunu degistirmeye zorlar.
Peki ya döner bir sandalyeye binmis biriyle teke tek karsilasmayi nasil halledersiniz? Özellikle döner bir atli karincanin üzerindeyken onu mantiga davet etmenin hiçbir anlami olmadigindan en iyi savunma sözel olmayan saldiridir. Konusmaya ayakta durarak ve sandalye binicisine yukaridan bakarak devam edin ve kisisel alanina girin. Bu onu çok rahatsiz edecek ve belki de konum degistirmeden kaçinmaya çalisirken sandalyesinden geriye düsebilecektir.
Bir sandalye binicisi ziyaretinize gelecekse ve Saldirgan tavri sizi rahatsiz ediyorsa en sevdigi pozisyonu almasini engellemek için onu kollari olan sabit bir sandalyeye oturtmaya çalisin.

Pamukçuk Toplayici
Birisi baskalarinin görüs veya davranislarini onaylamadigi ama kendi görüsünü bildirmekten de çekindiginde yaptigi sözel olmayan hareketler açiga vurulmayan bir görüsten kaynaklanan hareketler olup bunlara yerine koyma hareketleri denir. Kiyafetlerinin üzerinden hayali pamukçuklar toplamak da bu hareketlerden biridir.
Pamukçuk toplayici genellikle bu önemsiz ve ilgisiz hareketi yaparken bakislarini diger insanlardan kaçirir ve yere bakar. Bu onaylamamayi gösteren en önemli isaretlerden birisi olup dinleyici sürekli olarak kiyafetlerinden hayali pamukçuklari topluyorsa sözel olarak her seyle fikir birliginde oldugunu belirtse bile söylenenlerden hoslanmadigi rahatlikla anlasilabilir.
Bu durumda avuçlarinizi açarak ´Peki ne düsünüyorsun?” veya ´Bu konuda bazi düsüncelerin oldugunu görüyorum. Bunlari bana anlatir misin?´ deyin. Kollariniz ayri, avuçlariniz görünür sekilde arkaniza yaslanin ve cevabi bekleyin. Karsinizdaki sizinle fikir birliginde oldugunu söyler ama pamukçuk toplamaya devam ederse gizli itirazini kesfetmek için daha dogrudan bir yaklasim gerekebilir.

Bas Hareketleri
En yaygin olarak kullanilan iki tanesi onay için bas sallama ve reddetmek için basi yana sallama olmak üzere temel bas hareketleri tartisilmadan bu kitabin tam kabul edilmesi imkansizdir. Onay için basi sallama hareketi çogu kültürde ´Evet´ veya onay anlamina gelen olumlu bir harekettir. Dogustan sagir, dilsiz ve kör olan kisilerle yapilan arastirmalarda bu kisilerin de onay amaciyla bu hareketi kullandiklarini göstermistir. Bu da bu hareketin dogustan gelebilecegi kuramina yol açmistir.
Genellikle ´Hayir´ anlamina gelen kafayi yana sallama hareketinin de dogustan geldigini iddia edenler oldugu gibi bunun insanlarin ilk ögrendikleri hareket oldugunu iddia edenler de vardir. Bunlara göre yeni dogan bebek yeterince süt içtiginde annesinin memesini reddetmek için kafasini yana saglar. Ayni sekilde karni doyan küçük bir çocuk da ebeveynlerinin kendisini kasikla yedirme girisimlerini reddetmek için ayni kafa sallama hareketini kullanir.
Baskalariyla iliskilerinizde gizlenen bir itirazi kesfetmenin en kolay yolu karsinizdaki sözleriyle sizinle ayni fikirde oldugunu söylerken kafasini yana sallayip sallamadigina bakmaktir. Örnegin ´Ne demek istedigini anliyorum´ veya ´Burada çalismak gerçekten hosuma gidiyor´ veya ´Noel´den sonra kesinlikle birlikte çalisalim´ derken bir yandan da kafasini yana dogru sallayan birini ele alalim. Kulaga ne kadar inandirici gelirse gelsin kafa sallama hareketi olumsuz bir tavri oldugunu ve söylediklerini ciddiye almayarak onu biraz daha sorgulamanizin iyi bir fikir olacagini gösterir.

Temel Bas Pozisyonlari
Üç temel bas pozisyonu vardir. Birincisinde bas yukarida olup (Sekil 93) duyduklari konusunda nötr bir tavra sahip birisinin pozisyonudur. Bas genellikle hareketsiz olup ara sira ufak egilme hareketleri yapabilir. Bu konumda eli yanaga götürme degerlendirme hareketleri sik kullanilir.
Kafa bir yana dogru egildiginde (Sekil 94) bu kisinin ilgilenmeye basladigi anlamina gelir. Hayvanlar kadar insanlarin da bir seyle ilgilenmeye basladiklarinda baslarini yana egdiklerini ilk fark edenlerden biri Charles Darwin´di. Bir satis sunusu veya bir konusma yapiyorsaniz dinleyicilerinizin bu hareketi yapip yapmadiklarina bakin. Baslarini yana egip eli çeneye götürme degerlendirme hareketlerini yaparak öne egildiklerini görürseniz onlara ulasabiliyorsunuz demektir.
Kadinlar bu bas hareketini çekici bir erkekle ilgilendiklerini göstermek için kullanirlar. Birileri sizinle konusurken onlarin size karsi sicak duygular beslemelerini saglamaniz için kafa yana egik pozisyonu kullanarak ara sira basinizi öne egmeniz yeterlidir.
Bas asagiya egikken tavrin olumsuz hatta yargilayici oldugunu gösterir (Sekil 95). Elestirel degerlendirme hareket gruplarinda genellikle bas asagiya egiktir ve karsinizdakinin basini kaldirmasini veya yana egmesini saglayamazsaniz bir iletisim sorunuyla karsi karsiya kalabilirsiniz. Topluluk önünde konusan birisi olarak sik sik tamami kafasi asagiya egik ve kollari gögsünde kavusturulmus kisilerden olusan dinleyici gruplariyla karsilasabilirsiniz.
Profesyonel konusmacilar ve egitmenler genellikle konusmalarina baslamadan önce dinleyici katilimi gerektiren bir seyler yaparlar. Bunun amaci dinleyicilerin baslarini yukariya kaldirmalarini ve katilmalarini saglamaktir. Konusmacinin hilesi basarili olursa dinleyicilerin bir sonraki bas pozisyonu yana egik olacaktir.

Her Iki El de Basin Arkasinda
Bu hareket muhasebeci, avukat, satis müdürü, banka müdürü gibi mesleklerden olan veya kendilerine güvenli veya bir konuda kendilerini baskin ya da üstün hisseden kisilere özgü bir harekettir. O kisinin düsüncelerini okuyabilsek büyük olasilikla ´Tüm cevaplar bende´ ya da ´Bir gün belki benim kadar akilli olursun´ veya hatta ´Her sey kontrolüm altinda´ gibi bir sey söylüyor olurdu. Bu hareketi ayni zamanda ´her seyi bilenler´ kullanir ve çogu kisi bu hareketi sinir bozucu bulur. Avukatlar meslektaslariylayken bu hareketi ne kadar bilgili olduklarinin bir göstergesi olarak sik sik kullanirlar.
Ayrica kisinin o bölgenin sahibi olduguna dair bir alan isareti olarak da kullanilabilir. Sekil 96´daki adam ayni zamanda bacaklarini 4 seklinde de kilitlemis olup sadece kendini üstün hissetmekle kalmayip ayni zamanda tartismak istedigini de göstermektedir.
Meydana geldigi duruma bagli olarak bu hareketle basa çikmanin birkaç yolu vardir. Kisinin üstün tavrinin nedenini ögrenmek istiyorsaniz avuçlariniz yukari dogru olarak öne egilin ve ´Bu konuda bilgili oldugunu görüyorum. Yorumda bulunmak ister misin?´ deyin. Ardindan avuçlariniz hâlâ görünür sekilde olarak geriye yaslanin ve cevap bekleyin. Baska bir yöntem de karsinizdakini konumunu degistirmeye zorlayarak tavrini degistirmesini saglamaktir.
Bunu yapmak için yetisemeyecegi bir yere bir sey koyup ´Bunu gördün mü?´ diyerek onu öne egilmeye zorlayabilirsiniz. Bu hareketle bas etmenin baska iyi bir yolu da taklit etmektir. Karsinizdakiyle ayni fikirde oldugunuz göstermek istiyorsaniz yapabileceginiz en iyi sey hareketlerini taklit etmektir.
Öte yandan eller basin arkasinda hareketini yapan kisi sizi azarliyorsa hareketini taklit ederek onu sözel olmayan yollarla tedirgin etmis olursunuz. Örnegin, iki avukat birbirine karsi esitlik ve anlayis göstermek için bu hareketi yapabilirler (Sekil 97) ama okul müdürünün odasinda hareketi taklit eden haylaz ögrenci müdürü çildirtabilir.
Bu hareketin kökeni çok açik olmasa da ellerin kisinin arkaya yaslanip rahatladigi hayali bir koltuk gibi kullanildigi düsünülebilir. Bu hareketle ilgili olarak yapilan arastirmalar bir sigorta sirketindeki otuz satis müdüründen yirmi yedisinin bu hareketi pazarlamacilari veya astlarinin yaninda düzenli olarak kullanirken üstlerinin yaninda çok ender kullandiklarini gösterdi. Üstlerinin yaninda ayni müdürler edilgen ve savunma hareket gruplarini kullaniyorlardi.

Saldirganlik Hareketleri
Asagidaki durumlarda hangi hareket kullanilir: ebeveynleriyle tartisan küçük çocuk, yarisin baslamasini bekleyen atlet ve dövüsten önce soyunma odasinda bekleyen boksör?
Bu durumlarin hepsinde de kisiyi saldirgan bir tavir belirtmek için kullanilan en yaygin hareketlerden biri olan eller kalçada pozunda görürüz. Bazi gözlemciler bu harekete ´hazir olma´ adini vermislerdir. Bu da bazi baglamlarda dogru olsa da temel anlami saldirganliktir. Bu durusa ayrica hedeflerini elde etmek üzere hazir durumdayken bu durusu kullananlardan hareketle ´is bitirici´ durusu da denmektedir. Her iki durumda da kisi bir sey konusunda harekete geçmeye hazir oldugundan bu gözlemler de dogru olsa da saldirgan, ileriye dogru bir hareket olarak kalir. Erkekler bu hareketi yaygin olarak kadinlarin yaninda saldirgan, baskin bir erkek tavri göstermek için yaparlar.
Kuslarin da kavga veya flört durumunda daha iri görünmek için tüylerini kabarttiklarina dikkat çekmek isterim. Insanlar da ellerini kalçalarina ayni amaçla, daha iri görünmek için koyarlar. Erkekler bunu bölgelerine giren diger erkeklere karsi bir meydan okuma olarak kullanirlar.
Kisinin tavrini dogru degerlendirebilmek için elleri kalçaya götürme hareketinden hemen önceki durum ve hareketleri de dikkate almak gerekir. Birkaç baska hareket de vardiginiz sonucu destekleyebilir. Örnegin, saldirgan poza geçildiginde ceketin önü açik ve ceket kalçalara dogru geriye itilmis durumda mi yoksa önü ilikli mi? Ceketin önü kapali olarak hazir olma saldirgan bir kizginligi gösterirken ceketin önü açik ve geriye itilmis durumda (Sekil 98) kalp ve bogazim sözel olmayan bir korkusuzlukla sergilemek anlamina geldiginden dogrudan saldirgan bir pozdur. Bu poz ayrica ayaklari yere düzgün bir aralikla yerlestirerek veya hareket grubuna sikilmis yumruklari ekleyerek güçlendirilebilir.
Saldirgan-hazir olma hareket gruplari profesyonel modeller tarafindan kiyafetlerinin modern, saldirgan, ileri düsünceli kadinlar için oldugu izlenimini vermek için kullanilir. Bazen bu hareket sadece tek el kalçada diger else baska bir hareket yaparak görülebilir (Sekil 99). Elestirel degerlendirme hareketlerine de eller kalçada hareketiyle birlikte sik sik rastlanir.

Otururken Hazir Olmak
Bir görüsme veya pazarlik uzmaninin tanimayi ögrenebilecegi en degerli hareketlerden biri otururken hazir olma hareketidir. Örnegin, satis durumunda potansiyel alicinin satis sunusunun sonunda bu poza geçmesi ve görüsmenin o noktaya kadar basarili geçmis olmasi saticinin siparisi alabilecegi anlamina gelir. Sigorta satis elemanlarinin potansiyel alicilarla yaptiklari görüsmelerin videodan tekrar izlenmesi çene oksama hareketinin ardindan (karar verme) ne zaman otururken hazir olma hareketi gelse müsterinin poliçeyi satin aldigini gösterirdi. Tam aksine satisin sonlarina dogru çene oksama hareketinin hemen ardindan müsteri hemen kollarini kavusturduysa satis genellikle basarisiz oldu.
Maalesef çogu satis kursunda müsterinin beden pozisyonu ve hareketlerinden bagimsiz olarak her zaman siparis istenmesi ögretilmektedir. Bu gibi hazir olma hareketlerini ögrenmek sadece daha fazla satis yapmayi saglamakla kalmaz daha çok insanin satis meslegini sürdürmesini de saglar. Otururken hazir olma hareketi ayni zamanda baska bir seye sizi disariya atmaya hazir olan kizgin birisi tarafindan da kullanilabilir. Bu hareketten önceki hareket gruplari kisinin niyetlerinin en dogru degerlendirilmesinin yapilmasini saglar.

Baslangiç Pozisyonu
Bir konusma veya görüsmeyi sona erdirme arzusunu gösteren hazir olma hareketleri her iki el de dizlerin üzerinde olarak öne egilme (Sekil 101) veya her iki elle de sandalyeyi kavrayarak öne egilmedir (Sekil 102). Bir konusma sirasinda bu hareketlerden biriyle karsilasmaniz durumunda öncülügü ele alip konusmayi sizin bitirmeniz daha akillica olabilir. Bu da psikolojik bir avantaj elde ederek kontrolü elinizde tutmanizi saglar.

Cinsel aldirganlik
Kemer veya ceplere sokulmus basparmaklar cinsel olarak saldirgan bir tavri göstermek için kullanilan harekettir. Televizyondaki Western´lerde halka en sevdikleri silahsorun erkekligini (Sekil 103) göstermek için kullanilan en yaygin hareketlerden biridir. Kollar hazir olma konumuna geçer ve eller de jenital bölgeyi vurgulayarak ana gösterge görevini yapar. Erkekler bu hareketi bölgelerini belirlemek veya diger erkeklere korkmadiklarini göstermek için kullanirlar. Kadinlarin yaninda kullanildiginda bu hareket ´Ben erkegin, sana hükmedebilirim´ anlamina gelir.
Büyümüs göz bebekleri ve ayaklardan birini disiye çevirmeyle birlikte bu hareket çogu kadinin kolayca tespit edebilecegi bir harekettir. Istemeden akillarindan geçeni kadinlarin anlamasina neden olan çogu erkek için sözel olmayan yollarla kendilerini ele vermelerini saglayan hareket bu harekettir. Bu hareket grubu her zaman erkeklere özgü olmus olsa da kadinlarin kot ve pantolon giymeleri onlarin da bu hareket grubunu kullanmaya baslamalarini saglamistir (Sekil 104). Gene de kadinlar bu hareketi sadece kot veya pantolon giyerken yapmaktadirlar. Elbise veya benzeri kiyafetlerle cinsel olarak saldirgan kadin bir basparmagini kemer veya cebine sokar (Sekil 104).

Erkek Erkege Saldirganlik
Sekil 105´te tipik eller kalçada ve basparmaklar kemerde hareketleriyle birbirlerini ölçüp biçen iki erkek görülmektedir. Her ikisinin de belli bir açiyla birbirlerinden uzaga dönük olmasi ve vücutlarinin alt kisimlarinin gevsek olmasi nedeniyle bu iki erkegin farkinda olmadan birbirlerini degerlendirmekte olduklarini ve saldirmalarinin beklenmeyecegi sonucuna varmak hatali olmaz.
Konusmalari havadan sudan veya dostça olabilir ama eller kalçada hareketleri sona erip de eller açik hareketlere geçmeden tamamen rahat bir ortam olamayacaktir. Bu iki adam ayaklari yere simsiki basarak dogrudan birbirlerine bakiyor olsalardi (Sekil 106) kavga çikmasi pek muhtemel olurdu.

Gözbebekleri
Tarih boyunca göz ve insan davranisi üzerindeki etkileriyle ugrastik durduk. Hepimiz ´Gözleriyle onu parçaladi´, ´Kocaman bebek gözleri var´, ´Gözlerini kaçirip duruyor´, ´Çok davetkâr gözleri var´, ´Gözünde öyle bir pirilti vardi´ ya da ´Bana en kötü bakisiyla bakti´ gibi ifadeler kullanmisizdir. Bu gibi ifadeleri kullandigimizda farkinda olmadan kisinin gözbebeklerinin büyüklügünden ve bakisla ilgili davranislarindan bahsederiz. The Tell-Tale Eye adli kitabinda Hess, vücudun odak noktasi olduklarindan ve gözbebekleri de bagimsiz hareket ettiginden gözlerin tüm insan iletisim isaretleri arasinda en açiklayici ve dogru bilgileri verdigini söylemistir.
Belli isik durumlarinda, kisinin ruh hali ve tavri olumludan olumsuza veya olumsuzdan olumluya geçerken gözbebekleri küçülür veya büyür. Heyecanlanan birisinin gözbebekleri normal büyüklüklerinin dört katina çikabilir. Tam tersine, kizgin, olumsuz bir ruh hali gözbebeklerinin ´minik boncuk gözler´ ya da ´yilan gözleri´ olarak bilinen sekilde küçülmesine yol açar. Flört sirasinda gözler oldukça fazla kullanilir, kadinlar gözlerini vurgulamak için göz makyaji yaparlar. Bir kadin bir erkegi severse ona bakarken gözbebeklerini büyütecek ve erkek de farkinda olmadan bu bilgiyi dogru yorumlayacaktir. Bu nedenle romantik bulusmalar gözbebeklerinin büyümesine neden olan los yerlerde gerçeklesir.
Birbirlerinin gözlerine bakan genç asiklar farkinda olmadan gözbebeklerinin büyüyüp büyümedigine bakmaktadirlar. Her biri digerinin gözbebeklerinin büyümesinden heyecanlanir. Arastir malar, kadin ve erkekleri cinsel pozisyonlarda gösteren pornografik filmler erkeklere gösterildiginde gözbebeklerinin normal büyüklüklerinin üç katina kadar çikabildigini göstermistir. Ayni filmler kadinlara gösterildiginde gözbebeklerindeki büyüme erkeklerdekinden daha fazladir. Bu da kadinlarin pornografiden erkeklere göre daha az etkilendikleri iddiasiyla ilgili süphelere neden olmaktadir.

Bebekler ve çocuklarin gözbebekleri yetiskinlerinkinden daha büyüktür yetiskinlerin yanindayken onlara olabildigince çekici görünerek sürekli olarak dikkatlerini çekme çabasiyla gözbebekleri sürekli olarak büyür.
Uzman kagit oyunculariyla yapilan deneylerde rakipleri koyu renk gözlük taktiginda oyuncularin daha az el kazandiklari görülmüstür. Örnegin, bir poker oyununda rakibine dört as gelmesi durumunda uzman onun gözbebeklerindeki hizli büyümeyi bilinçli olmadan fark edecek ve bu elde oyunu yükseltmemesi gerektigini hissedecektir. Rakiplerin koyu gözlük takmasi gözbebegi isaretlerini ortadan kaldirarak uzmanlarin daha az el kazanmalarina neden oldu.
Gözbebegi takibi fiyat pazarligi sirasinda alicilarin gözbebegi büyümesini izleyen eski Çinli mücevher tacirleri tarafindan kullanilirdi. Yüzyillar önce, *** ler gözbebeklerini büyüterek daha arzulanir olabilmek için gözlerine dulavratotu losyonu damlatirlardi. Merhum Aristotle Onassis´in düsüncelerinin gözlerinden okunmamasi için is görüsmeleri sirasinda koyu renk gözlük taktigi bilinirdi.
Eski bir söz ´Biriyle konusurken gözlerinin içine bak´ der. Baskalariyla konusurken veya pazarlik yaparken ´gözbebeklerine bakma´ egzersizi yaparak gerçek duygularini gözbebeklerinden ögrenmeye çalisin.

Is Bakisi
Is tartismalari yaparken karsinizdakinin alninda bir üçgen oldugunu hayal edin. Bakislarinizi bu bölgeye yönelterek ciddi bir ortam yaratirsiniz ve karsinizdaki sizin is yapmak konusunda ciddi oldugunuzu anlar. Bakislarinizin karsinizdakinin göz seviyesinin altina düsmemesi kosuluyla etkilesimi kontrol edebilirsiniz.

Sosyal Bakis
Bakis karsidakinin göz seviyesinin altina düstügünde sosyal bir ortam olusur. Birisine bakmayla ilgili deneyler sosyal bir karsilasma sirasinda bakanin bakislarinin karsidakinin yüzünde gözler ve agiz arasindaki bir üçgene baktigini göstermistir.

Yan Bakis
Yan bakis ilgi veya saldirganlik iletmekte kullanilir. Hafif kalkmis kaslar ve bir gülümsemeyle birlikteyse ilgi anlamina gelip flört isareti olarak yaygin sekilde kullanilir. Asagiya dönük kaslar, çatik alin veya asagiya dönük agiz köseleriyle birlikte süpheli, saldirgan veya elestirel bir tavir anlamina gelir.

Mahrem Bakis
Bakis gözlere ve çenenin altindan kisinin vücudunun diger bölgelerine dogrudur. Yakin karsilasmalarda gözler ve gögüs ya da memeler arasindaki üçgen, daha uzak karsilasmalarda ise gözlerle apis arasi arasindaki üçgendir. Kadin ve erkekler bu bakisi birbirleriyle ilgilendiklerini göstermek için kullanirlar ve ilgi karsilikliysa ayni bakislarla cevap verilir.

Gözle Disarida Birakma
Karsilastigimiz en sinir bozucu insanlardan bazilari konusurken gözle disarida birakma hareketini kullananlardir. Bu hareket bilinçsizce yapilir ve o kisinin sizden sikilmasi veya artik ilgilenmemesi ya da kendini sizden üstün görmesi nedeniyle sizi görmemeye çalismasindan olusur.
Konusma sirasinda alti ila sekiz göz kirpis olan normal hizdan farkli olarak göz kapaklari kapanarak bir saniye ve daha uzun süre kapali kalirlar ve bu arada da karsinizdaki sizi anlik olarak kafasindan atar. Bunun son hali gözleri kapali birakarak uykuya dalmaksa da birebir karsilasmalarda bu pek ender olur.
Birisi sizden üstün oldugunu düsünüyorsa gözle disarida birakma hareketini yaygin olarak ´burnunun üzerinden bakmak´ olarak bilinen kafayi geriye atarak size uzun bir bakis atma hareketiyle birlikte yapar. Konusma sirasinda bir gözle disarida birakma hareketiyle karsilasirsaniz bu kullandiginiz yaklasimin olumsuz bir tepkiye yol açiyor olabilecegi ve etkin bir iletisimi için yeni bir taktik gerektigi anlamina gelir (Sekil 112).

Bakislari Denetleme
Birisine kitaplar, semalar, grafikler vs. kullanarak görsel bir sunus yapiyorsaniz bakislarini nasil denetleyeceginiz önemli olabilir. Arastirmalar beyne iletilen bilgilerin yüzde 87´sinin gözler, yüzde 9´unun kulaklar ve yüzde 4´ünün de diger duyular araciligiyla iletildigini göstermistir. Örnegin, siz konusurken karsinizdaki görsel sunusunuza bakiyorsa ve söylediklerinizi gördükleriyle dogrudan iliskili degilse mesajinizin sadece yüzde 9´unu özümseyecektir.
Mesajin görsel sunusunuzla ilgili olmasi durumunda görsel sunusa bakiyorsa söylediklerinizin sadece yüzde 25-30´u ona ulasacaktir. Bakislarim azami sekilde kontrol edebilmek için görsel sunusu göstermek için bir kalem veya isaret çubugu kullanin ve ayni zamanda gördüklerini sözlü olarak ifade edin (Sekil 113).
Ardindan kalemi görsel sunustan kaldirarak onun ve sizin gözlerinizin arasinda tutun (Sekil 114). Bu hareket miknatis varmisçasina basini yukariya kaldirmasini saglayacak ve böylece söylediklerinizi görecek ve duyacaktir. Konusurken diger elinizin avcunuzun görünür oldugundan emin olun.

Disi Flört Hareketleri
Kadinlar da erkekler gibi saça dokunma, giysileri düzeltine, bir veya iki ellerini birden kalçalarina koyma, ayak ve vücudun erkege çevrilmesi daha uzun mahrem bakislar ve artan göz temasi gibi ayni temel hazirlik hareketlerini kullanirlar. Ayrica erkek saldirganlik hareketi olmasina ragmen bir disi inceligiyle kullanilan ve sadece tek basparmagin kemere sokuldugu veya bir çanta veya cepten disari çiktigi basparmaklar kemerde hareketini yaparlar.

Kadin hazirlik hareketleri
Heyecan dolu bir ilgi kadinlarda da gözbebeklerinin büyümesine ve yanaklarin kizarmasina yol açar. Bunun ardindan diger disi flört sinyalleri gelir.

Saç Atma
Bas hafifçe savrularak saçlar omuzlardan geriye veya yüzden uzaga atilir. Kisa saçli kadinlarin bile bu hareketi yaptiklari görülebilir.

Bilek Gösterme
Ilgilenen bir disi potansiyel erkek esine bileklerinin iç tarafindaki düzgün yumusak teni gösterecektir. Bilek bölgesi uzun zamandir vücudun en erotik yerlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Konusurken avuçlar da erkege gösterilir. Sigara içen kadinlar bu tahrik edici bilek / avuç göstermeyi sigara içerken çok kolay yaparlar. Bilek gösterme ve saç atma hareketleri disi bir görünüme sahip olmak isteyen escinsel erkekler tarafindan da taklit edilir.

Bacak Açma
Bacaklar erkek orada olmasaydi açilacaklarindan daha fazla açilirlar. Bu hareket kadin oturur pozisyonda da olsa ayakta da olsa ve sürekli olarak bacaklarini çapraz ve bitisik tutan cinsel olarak savunmaya geçmis kadinla tezat olusturur.

Kalça Yuvarlama
Pelvik bölgeyi vurgulayacak sekilde yürürken kalçalarin rolü önem kazanir. Asagida verilen daha rafine disi flört hareketlerinden bazilari yüzyillardir mal ve hizmetleri satmak için yapilan reklamlarda kullanilmaktadir.

Yan Bakis
Göz kapaklan kismen düsük olarak kadin erkegin bakisina erkek fark edene kadar karsilik verir ardindan hemen bakislarini kaçirir. Bu tahrik edici bir gözetlenme ve gözetleme hissi uyandirir ve çogu normal erkegi ateslendirmek için yeterlidir.

Agiz Hafif Aralik, Islak Dudaklar
Bu hareket disi jenital bölgesini simgelemek amacini güttügünden Dr. Desmond Morris bunu ´kendi kendini taklit´ olarak tanimlar. Dudaklar yalanarak veya kozmetiklerle islak gösterilir. Her iki durumda da kadinin cinsel bir davette bulundugu izlenimini uyandirir.

Ruj
Bir kadin cinsel olarak uyarildiginda dudaklari, memeleri ve cinsel organlari kanla dolarak daha büyük ve daha kirmizi olurlar. Ruj da binlerce yildir kullanilan ve cinsel olarak uyarilmis disinin kizarmis cinsel organini taklit etmeyi amaçlayan bir tekniktir.

Silindir Seklinde Bir Nesnenin Ellenmesi
Sigara, sarap kadehinin ayagi, parmak veya herhangi uzun ince bir nesnenin ellenmesi ne düsünüldügünün bilinçalti bir göstergesi olabilir.

Kalkik Omuz Üzerinden Yana Bakma
Bu da yuvarlanmis kadin gögüslerinin taklit edilmesidir. Sekil 119´da da büyümüs göz bebekleri, saç atma, bilek gösterme, yan bakis, isleyerek uzun uzun bakma, islak dudaklar, yukarida tutulan bas ve silindir seklinde bir nesneyi elleme gibi hareketleri kullanarak belli bir sigara markasi için arzu uyandirmaya çalismaktadir.

Kadinlarda Bacak Atma Hareketleri
Erkekler genellikle bacaklari açik ve saldirgan bir sekilde apis aralarini sergileyerek otururlarken kadinlar bacak bacak üstüne atmayi hassas jenital bölgeleri için bir koruma olarak kullanirlar. Kadinlar flört ettiklerini göstermek için üç temel pozisyonu kullanirlar.

Bacak dolama
Dizle göstermede (Sekil 121) bir bacak öbürünün altina toplanirken ilginç buldugu kisiyi gösterir. Bu çok rahat bir pozisyon olup konusmanin resmiyetini ortadan kaldirir ve uyluklari sergiler.
Ayakkabiyla oynama (Sekil 122) da rahat bir tavri gösterir ve bazi erkekleri çildirtabilen bir sekilde ayagin ayakkabiya sokup çikarilmasi gibi bastan çikartici bir etkiye sahiptir.
Çogu erkek bacak dolamanin (Sekil 123) bir kadinin yapabilecegi en çekici oturus pozisyonu oldugunu düsünür. Bu. kadinlarin dikkat çekmek için bilinçli olarak kullandiklari bir harekettir. Dr Sheflen bir bacagin digerine daha önce de belirtildigi gibi kisi cinsel performansa hazir oldugunda vücutta görülen durumlardan biri olan yüksek kas tonu görünümü vermek üzere bastirilir.
Kadinlar tarafindan kullanilan diger isaretler arasinda bacaklarin erkegin karsisinda yavasça kavusturulup ayrilmasi ve dokunulma arzusunu gösterircesine eliyle uyluklarini hafifçe oksamak sayilabilir Genellikle buna alçak sesle konusmak eslik eder.

Sigara Içme Hareketleri
Sigara içme içerdeki bir karmasa ya da çeliskinin disariya vurulmasi olup nikotin bagimliligiyla çok az iliskisi vardir. Giiiiiimüziin yüksek stres içeren toplumunda insanlarin sosyal ve isle ilgili karsilasmalardan biriken gerilimleri rahatlatmak için kullandiklari yerine koyma hareketlerinden biridir. Örnegin, çogu kisi disini çektirmek için dis hekimine gittiginde bekleme odasinda bir iç gerilim yasar. Sigara tiryakisi olan birisi sigara içerek endiselerini gizlerken sigara içmeyenler süslenmek, tirnak yemek, parmak ve ayak takirdatmak, kol dügmesi düzeltmek, yüzüklerini takip çikarmak, kravatlariyla oynamak ve rahatlamaya ihtiyaçlari oldugunu görmemizi saglayan sayisiz baska hareketler yaparlar.
Sigara içme hareketleri kisinin tavriyla ilgili olarak bize önemli ipuçlari veren tahmin edilebilir ve ayinsel bir sekilde yapildiklarindan birisinin tavrini degerlendirmek konusunda önemli bir rol oynayabilirler.

Pipo Tiryakileri
Pipo tiryakileri pipolariyla bir temizleme, yakma, bosaltma, doldurma, sikistirma ve üfleme ayini yaparlar ve bu da baski altinda olduklarinda rahatlamalari için iyi bir yöntemdir. Satis arastirmalari pipo tiryakilerinin satin alma kararini sigara tiryakileri veya sigara içmeyenlere göre daha geç verdiklerini ve pipo ayininin genellikle satis görüsmesinin gerilimli anlarinda yapildigini göstermistir. Görünüse göre pipo tiryakileri karar verme anini geciktirmeyi seven ve bunu da bir seyleri engellemeden ve sosyal olarak kabul edilebilir bir sekilde yapmayi beceren kisilerdir. Bir pipo tiryakisinin çabuk karar vermesini istiyorsaniz görüsmeden önce piposunu saklayin.

Sigara Tiryakileri
Pipo içmek gibi sigara içmek de iç gerilimin yerine konan bir eylem olup kisiye oyalanmasi için zaman verir. Ama sigara tiryakisi pipo tiryakisinden daha hizli bir sekilde karar verir. Aslinda pipo tiryakisi karar verirken sigarasin sagladigi zamandan daha fazla oyalanmak isteyen bir sigara tiryakisidir. Sigara ayini vurma, bükme, atina, sallama ve kisinin normal olandan daha fazla gerilim altinda olabilecegini gösteren daha baska hareketler içerir.
Özel bir isaret kisinin durum veya olaylara karsi tavrinin olumlu mu olumsuz mu oldugunu gösterir: disariya üflenen dumanin yönünün yukari mi asagiya mi dogru oldugu. Olumlu duygulara sahip olan, kendini üstün hisseden veya kendine güvenen kisi çogunlukla dumani yukariya dogru üfleyecektir. Bunun tersine, olumsuz, kapali veya süpheli bir ruh hali içerisinde olan kisi de dumani çogunlukla asagiya dogru üfleyecektir.
Asagiya dogru ve agzin kösesinden liflemek daha olumsuz veya kapali bir tavra isaret eder. Bu arada, sigara içen kisinin dumani baskalarini rahatsiz etmemek için belli bir yöne dogru liflemedigi varsayilmaktadir. Bu durumda dumani hangi yöne üflediginin hiçbir anlami yoktur.
Filmlerde bir motosikletli grubunun ya da çetenin lideri genellikle sigara içerken basini sertçe geriye atan ve çetenin geriye kalanina üstünlügünü göstermek için dumani kontrollü bir sekilde tavana dogru üfleyen sert, saldirgan biri olarak gösterilir. Tam aksine, Humphrey Bogart genellikle hapisten kaçina veya baska suçlarla ilgili planlar yaparken sigarasini elinde ters tutan ve dumani agzinin kösesinden asagi dogru üfleyen bir gangster ya da suçlu olarak çizilmistir.
Ayrica, kisinin ne kadar olumlu bir tavra sahip olduguyla dumani üfleme hizi arasinda da bir iliski varmis gibi görünmektedir. Duman yukari dogru ne kadar hizli bir sekilde üflenirse kisi kendini o kadar üstün veya güvenli hissediyor demekken asagi dogru ne kadar hizla üflerse tavri da o kadar olumsuz demektir.

Sigara içen bir kagit oyuncusuna iyi bir el gelirse dumanini büyük olasilikla yukari Liflerken kötü bir el durumunda asagi üfler. Bazi kagit oyunculari kagit oynarken ´poker surati´ takinarak kendilerini ele verecek hiçbir vücut isaretinde bulunmamaya çalisirken digerleri de rol keserek diger oyunculari kandirmak için sahte vücut dili kullanmayi tercih ederler.
Örnegin, bir poker oyuncusuna dört as gelmis olsa ve diger oyunculara blöf yapmak istese kartlari ters olarak hirsla yere atarak, küfredecek ya da kollarini kavusturarak elinin kötü olduguna dair sözel olmayan bir gösteri yapacaktir. Ama ardindan sessizce arkaya yaslanir, sigarasindan bir nefes çeker ve dumani yukariya dogru üfler!
Sigara içmeyle ilgili hareketlerin satis sirasinda gözlenmesi sigara içen birisinden satin almasi istendiginde olumlu bir karara varanlarin dumanlarini yukari dogru üflediklerini oysa satin almamaya karar verenlerin dumanlarini asagiya dogru üflediklerini göstermistir. Satisin sonuna dogru dumanin asagiya üflendigini gören uyanik bir satici ürünün aliciya getirecegi avantajlari hizla tekrarlayarak müsteriye kararini gözden geçirmesi için zaman taniyabilir.
Dumanin burun deliklerinden üflenmesi üstün, kendine güvenen bir bireye isaret eder. Duman burun deliklerinin fiziksel yerlesimi nedeniyle asagiya dogru üflenirse de kisi genellikle ´burnunun üstünden bakma´ hareketiyle kafasini geriye atar. Dumani burnundan liflerken kafasi asagidaysa bu o kisinin sinirli oldugu ve kizgin bir boga gibi görünmeye çalistigi anlamina gelir.

Puro Tiryakileri
Purolar pahaliliklari ve büyüklükleri nedeniyle her zaman bir üstünlük isareti olarak kullanilmislardir. Büyük patron, çete reisi ve yüksek statülü konumlardaki kisiler genellikle puro içerler. Purolar ayrica bir bebegin dogumu, evlenme, bir is anlasmasi veya piyango kazanmak gibi zafer ve basari durumlarini kutlamakta da kullanilirlar. Puro içenlerin disariya üfledigi dumanin çogunun yukariya dogru olmasi sasirtici degildir.

Sigara Içmeyle Ilgili Genel Isaretler
Puro veya sigara ucunun sürekli olarak kül tablasina vurulmasi bir iç çeliskinin söz konusu oldugunu ve sigara içeni rahatlatmaniz gerekebilecegini gösterir. Asagida bahsedecegimiz de ilginç bir sigara olgusudur. Çogu tiryaki sigaralarini kül tablasinda söndürmenden önce belli bir noktaya kadar içerler. Tiryaki bir sigara yakar ve aniden normalde söndüreceginden daha erken söndürürse konusmayi bitirmeye karar verdigini gösterir. Bu sonlandirma isareti için tetikte olursaniz kontrolü elinize alabilir veya sanki sizin fikrinizmisçesine konusmayi bitirebilirsiniz.

Gözlük Hareketleri
Neredeyse insanlar tarafindan kullanilan tüm yapay yardimcilar kullanicisina pek çok açiklayici hareket yapma firsati tanir ve gözlükler de kesinlikle buna istisna degillerdir. En yaygin hareketlerden biri çerçevenin saplarindan birini agza götürmektir (Sekil 127).
Desmond Morris nesneleri dudaklara veya agza götürmenin kisinin bebekken annesinin gögsünde hissettigi güvenlik duygusunu anlik olarak yeniden yasamaya çalismasi oldugunu söyler. Yani gözlükleri agza götürme bir güven ve rahatlama hareketidir. Sigara tiryakileri sigaralarini ayni amaçla kullanirlarken çocuklar da parmak emerler.

Oyalama
Pipo içmek gibi gözlükleri agza götürmek de bir karari bekletmek veya geciktirmek için kullanilabilir. Görüsmeler sirasinda bu hareketin genellikle tartismanin sonunda kisiden karar vermesi istendiginde ortaya çiktigi görülmüstür. Sürekli olarak gözlükleri çikarip camlarini temizlemek de gözlük takanlarin karar verirken zaman kazanmak için uyguladiklari baska bir yöntemdir. Birisinden karar vermesi istendikten sonra bu hareketle karsilasilirsa genellikle sessizlik en iyi taktiktir.
Bu oyalama hareketinin ardindan gelen hareketler kisinin niyetini göstererek uyanik görüsmecinin buna göre tepki verebilmesini saglarlar. Örnegin kisi gözlüklerini geri takarsa bu duruma bir daha ´bakmak´ istedigini gösterir. Öte yandan gözlükleri katlar ve kaldirirsa bu konusmayi bitirmek istedigini gösterir.

Gözlüklerin Üzerinden Bakmak
1920´ler ve 1930´larda yapilan filmlerdeki aktörler Ingiltere´deki bir devlet okulunda ögretmen gibi elestirel ve yargici bir kisiyi canlandirmak için bu bakma hareketini kullanirlardi. Genellikle yakin gözlügü takan birisi karsidakine bakmak için gözlügünü çikarmaktansa üzerinden bakmayi tercih eder. Karsidaki kim olursa olsun kendini yargilaniyor veya inceleniyor gibi hisseder. Dinleyici kaçinilmaz olarak bu bakisa karsilik kol ve bacaklarini kavusturup olumsuz bir tavir takinacagindan gözlüklerin üzerinden bakmak bedeli yüksek bir hata olabilir.
Gözlük takanlar konusurken gözlüklerini çikarmali ve dinlerken geri takmalidirlar. Bu sadece karsidakinin rahatlamasina neden olmakla kalmaz ayni zamanda gözlük takanin konusmanin kontrolünü ele almasini da saglar. Dinleyici gözlükler olmadiginda konusmayi kesmemesi gerektigini ve takildiginda da konusmaya baslamasi gerektigini çabucak ögrenir.

El, Kol ve Avuçlar Açiklik ve Dürüstlük
Tarih boyunca açik avuç gerçek, dürüstlük, sadakat ve teslimiyetle bagdastirilmistir. Pek çok yemin el kalbin üzerindeyken edilirken mahkemelerde taniklik ederken avuç havada tutulur. Incil sol elde tutulurken sag avuç da mahkeme üyelerinin görebilecegi sekilde yukarida tutulur.
Gündelik karsilasmalarda insanlar iki temel avuç konumunu kullanirlar. Birincisinde avuç yukari dönüktür ve yiyecek veya para dilenen dilencinin tipik hareketidir. Ikinci harekette ise avuç sanki bir seyi tutuyor veya kisitliyormusçasina asagiya dönüktür.
Birinin açik ve dürüst olup olmadigini anlamanin en anlamli yollarindan biri avuç hareketlerine bakmaktir. Nasil bir köpek teslimiyet veya yenilgiyi belirtmek için boynunu gösterirse insan denen hayvan da ayni tavir veya duyguyu belirtmek için avuçlarini kullanir. Örnegin, insanlar tamamen açik veya dürüst olmak istediklerinde her iki avuçlarini da karsilarindaki insana açik tutarak “Sana karsi tamamen dürüst olacagim” gibi bir seyler söylerler (Sekil 16).
Birisi açilmaya veya gerçegi söylemeye basladiginda avuçlarinin tamamini veya bir kismini karsisindakine açmaya baslar. Vücut dilinin çogu ögeleri gibi bu da tamamen bilinçsiz olarak yapilan ve sizde karsidakinin dogruyu söyledigi hissini uyandiran bir harekettir.
Bir çocuk yalan söylediginde veya bir seyi gizlediginde avuçlarini arkasina saklar. Benzer sekilde arkadaslariyla disarida bir gece geçirdikten sonra nerede oldugunu söylemek istemeyen bir erkek de nerede oldugunu açiklamaya çalisirken avuçlarini ya ceplerine saklayacak ya da kollarini kavusturacaktir. Böylece gizledigi avuçlarindan karisi dogruyu söylemedigi hissine kapilacaktir.
Pazarlamacilara, müsteri satilan mali neden alamayacagini anlatirken onun avuçlarina bakmalari ögretilir. Gerçek nedenler sadece avuçlar açiktayken söylenir.

Agiz Koruyucu
Agiz koruyucu bir çocugununki kadar kolay anlasilir olan çok az yetiskin hareketinden biridir.Beyin bilinçaltindan söylenen yalan dolu sözleri bastirmaya çalisirken el agzi örter ve basparmak da yanaga bastirilir. Bazen bu hareket agzin üzerine getirilen birkaç parmak veya hatta kapali bir yumruktan ibaret olabilir ama anlami ayni kalir. Agzi koruma hareketinin bu bölümde daha sonra bahsedilecek olan degerlendirme hareketleriyle karistirilmamasi gerekir.

Agiz Koruyucu
Çogu kimse sahte bir öksürükle agzi koruma hareketini saklamaya çalisirlar. Gangster veya suçlu rolünü oynadigi durumlarda rahmetli Huinphrey Bogart da diger gangsterlerle yapacaklari isi tartisirken veya polis tarafindan sorguya çekilirken dürüst olmadigini sözel olmayan sekillerde göstermek için bu hareketi kullanirdi.
Konusan kisi bu hareketi kullaniyorsa bu yalan söyledigi anlamina gelmektedir. Ancak bu hareketi siz konusuyorken yapiyorsa bu da sizin yalan söylediginizi düsündügü anlamina gelir! Kalabalik önünde konusma yapan birisinin basina gelebilecek en rahatsiz edici seylerden biri konusmasi sirasinda dinleyicilerinin bu hareketi yapmasidir.
Küçük bir dinleyici toplulugu veya samimi bir ortam olmasi durumunda sunus veya konusmayi keserek ´Söylediklerim konusunda yorumlari olan var mi?´ diye sormak akillici olur. Bu da dinleyicilerin itirazlarinin açiga çikarilarak size kendinizi temize çikarma ve sorulara cevap verme sansi verir.

Avuç Gücü
En az fark edilen ama en güçlü sözel olmayan isaretlerden bir tanesini avcumuzla yapariz. Dogru kullanildiginda avuç gücü kullaniciya bir otorite ve digerlerinin üzerinde sessiz bir iktidar saglar.
Üç tane temel avuçla kumanda hareketi vardir: avuç yukariya bakiyor, avuç asagiya bakiyor ve avuç kapali parmak ilerde konumu. Üç konumun farklarini su örnekle gösterebiliriz: birisinden bir kutuyu kaldirip ayni odadaki baska bir yere tasimasini istediginizi varsayalim. Ayni ses tonu, ayni sözcükler ve ayni yüz ifadesini kullandiginizi ama sadece avuç konumunuzu degistirdiginizi varsayalim.
Avcim yukari bakmasi sokaktaki dilencinin dilenme hareketini andiran sekilde edilgin ve tehdit etmeyen bir harekettir. Kutuyu tasimasi istenen kisi bu istegin baskisini hissetmeyecek ve normal ast/üst iliskisinde bu talebin kendisini tehdit ettigini düsünmeyecektir.
Avuç asagi dogru çevrildiginde aninda daha otoriter olursunuz. Istekte bulundugunuz kisi kutuyu kaldirmasi için bir emir verdiginiz hissine kapilir ve onunla iliskinize bagli olarak size tepki duyabilir. Örnegin, istekte bulundugunuz kisi sizinle esit statüde bulunan bir is arkadasinizsa avcuniiz asagiya bakarak yaptiginiz istegi reddedebilir ve isteginizi avcumuz yukari bakarak belirttiginizde gerçeklestirmesi daha olasidir. Istekte bulundugunuz kisi astinizsa kullanmak için yeterli otoriteye sahip oldugunuzdan avcun asagi baktigi hareketiniz kabul edilebilir.
Sekil 19´da avuç yumruk seklinde kapalidir ve ileriye uzatilan parmak konusanin dinleyicisini figüratif olarak dövdügü sembolik bir copa dönüsür. Ileriye uzatilan parmak özellikle konusma temposuna göre hareket ettirildiginde bir konusmacinin konusurken kullanabilecegi en rahatsiz edici hareketlerden biridir. Parmaginizi ileriye uzatma aliskanliginiz varsa avcun yukari ve asagi baktigi konumlari deneyin. Daha rahat bir yaklasim olusturdugunuzu ve insanlar üzerinde daha olumlu bir etkiniz oldugunu göreceksiniz.

Basparmagi Parmaga Sürtme
Basparmagin parmak uçlarina veya isaret parmagina sürtülmesi genellikle bir para bekleme hareketi olarak kullanilir. Genellikle basparmaklarini parmaklarina sürterek müsterilerine ´Size %40 indirim öneriyorum´ diyen saticilar veya basparmagini isaret parmagina sürterek arkadasina ´Bana on milyon borç ver´ diyen birisi tarafindan kullanilir. Bu hareketin profesyonel birisi tarafindan müsterileriyle iliski sirasinda kullanilmamasi gerektigi açiktir.

Boyun Kasima
Bu durumda yazi yazarken kullanilan elin isaret parmagi kulak memesinin altini veya boynun yan tarafini kasir. Bu hareketle ilgili gözlemlerimiz ilginç bir durumu ortaya koymustur: kasima islemi yaklasik bes kez yapilir. Kasima sayisinin besten az veya fazla oldugu çok ender görülür. Bu hareket bir tür süphe veya emin olmama isareti olup ´Sana katildigimdan emin degilim´ diyen kisiye özgü olan bir harekettir. Sözel dille çelistiginde, örnegin kisi bu hareketi yaparken ´Kendini nasil hissettigini anliyorum´ diyorsa özellikle dikkat çeker.

Burna Dokunma
Özünde burna dokunma agiz koruma hareketinin daha sofistike ve daha belirsiz sekilde yapilmis bir halidir. Parmagin burnun altinin hafifçe birkaç kere sürtülmesinden olusabilecegi gibi hizli ve neredeyse fark edilemeyecek tek bir dokunustan da olusabilir.

Burna dokunma
Burna dokunma hareketinin kaynagiyla ilgili bir açiklama olumsuz düsünce akla gelince bilinçaltinin ele agzi kapatma talimatini verdigi ama son anda belli etmemek için elin yüzden uzaklasmaya çalisarak sonuçta çabuk bir burna dokunma hareketine dönüstügü yolundadir.
Baska bir açiklama ise yalan söylemenin burundaki hassas sinir uçlarinin kasinmasina yol açtigi ve sürtme hareketinin de bu hissin önüne geçmek için yapildigidir. ´Peki ya sadece adamin burnu kasiniyorsa?´ diye sik sik sorulur. Insanlardaki burun kasinmasi genellikle burna dokunma hareketinin hafif dokunuslarindan çok farkli bari/ bir sürtme veya kasima hareketiyle geçer. Agzi koruma hareketi gibi hem yalan söyleyen konusmaci hem de karsidakinin yalan söyledigini düsünen dinleyici tarafindan kullanilabilir.

Kaynak : maximumbilgi